สารสกัดจากผักและผลไม้

สารพฤกษเคมี (ไฟโตเคมิคอล) ในผักและผลไม้

ข้อดีของผักและผลไม้ที่แตกต่างจากเนื้อสัตว์คือผักและผลไม้อุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระที่เรียกว่า "สารพฤกษเคมี" หรือ "ไฟโตเคมิคอล" (Phytochemical) ซึ่งได้รับความสนใจจากนักวิทยาศาสตร์อย่างมาก เนื่องจากมีประโยชน์มากมายต่อสุขภาพของเรา

ผลการศึกษาทางระบาดวิทยาและในสัตว์ทดลองรายงานว่าการทานผักผลไม้ เช่น ธัญพืชเต็มเมล็ดสามารถลดความเสี่ยงของการเกิดโรคทางเมตาบอลิซึมที่เกี่ยวข้องกับความเครียดออกซิเดชันที่ทำให้เซลล์เสียหายและตายในที่สุด สิ่งที่น่าสนใจอีกประการหนึ่งคือผักและผลไม้นั้นมีสารพฤกษเคมีในปริมาณที่สูงมากที่ช่วยยับยั้งการเกิดอนุมูลอิสระได้อีกด้วย

สารสกัดจากผักและผลไม้ พลังงานจากธรรมชาติ

ทุกวันนี้ไม่ใช่เรื่องง่ายเลยที่เราจะได้รับวิตามินและแร่ธาตุที่จำเป็นอย่างเพียงพอต่อความต้องการของร่างกายโดยจากการทานแค่ผักและผลไม้ เนื่องจากมีอาหารแปรรูปที่แพร่หลายมากขึ้นและคุณภาพของอาหารลดลง เช่น ขนมขบเคี้ยว และอาหารฟาสต์ฟู้ด

ด้วยเหตุนี้เองในชีวิตประจำวันของเรา การทานสารสกัดจากผักและผลไม้แบบเม็ด จึงมีความสำคัญอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เนื่องจากเรามักจะขาดสารอาหารที่จำเป็นต่อสุขภาพที่ดี

สารสกัดจากผักและผลไม้ และ ผักผลไม้ทั้งลูก

องค์กรอนามัยโลก (WHO) แนะนำว่าผู้ใหญ่ควรรับประทานผลไม้ปริมาณอย่างน้อย 1.5-2 ถ้วยตวง และรับประทานผักอย่างน้อย 2-3 ถ้วยตวง จากแหล่งอาหารที่หลากหลาย

อย่างไรก็ตามการศึกษากล่าวว่าในแต่ละวันคนส่วนใหญ่บริโภคผักและผลไม้ไม่เพียงพอ ส่งผลให้เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคที่เกี่ยวข้องกับความเครียดจากออกซิเดชันมากขึ้น

นอกจากผักและผลไม้อุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุแล้วยังเป็นแหล่งใยอาหารที่ดีและจำเป็นต่อสุขภาพลำไส้ของเราอีกด้วย ที่น่าสนใจอีกอย่างหนึ่งก็คือแหล่งสารอาหารที่มีใยอาหาร เช่น แครอทและบร็อคโคลี่เป็นแหล่งอาหารต่อแบคทีเรียที่ดีในลำไส้ของเรา

คุณรู้หรือไม่?! ร่างกายของเราไม่สามารถย่อยใยอาหารจากผักและผลไม้เองได้ แต่จะถูกย่อยโดยแบคทีเรียดีที่อยู่ในลำไส้ของเรา

โดยแบคทีเรียจะผลิตกรดไขมันสายสั้น (SCFA) ได้แก่ อะซีเตท โพรพิโอเนต และ บูทิเลท ซึ่งช่วยปรับสมดุลสุขภาพที่ดีของลำไส้ ผลการศึกษากล่าวว่ากรดไขมันสายสั้นช่วยส่งเสริมสุขภาพ ลดคอเรสเตอรอล ลดการสะสมของไขมัน ยับยั้งการเกิดมะเร็งและมีฤทธิ์ต้านการอักเสบอีกด้วย

สารสกัดจากผักและผลไม้แบบเม็ด

การทานผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่มีส่วนผสมของสารสกัดผัก ผลไม้ ควรเป็นทางเลือกหนึ่งเพื่อเติมเต็มความต้องการในแต่ละวันแทนการบริโภคผักและผลไม้หรือไม่?

ข่าวดี คือ ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารจากพืช เช่น สารสกัดจากบร็อคโคลี่ เรสเวอราทรอล และสารสกัดจากเปลือกองุ่น มีสารพฤษเคมี ที่จำเป็นและมีประโยชน์เทียบเท่ากับธัญพืชไม่ขัดสี

นอกจากนี้สารสกัดจากผักและผลไม้แบบเม็ดสามารถถูกดูดซึมได้ทันที เมื่อเปรียบเทียบกับการทานผักผลไม้ทั้งผลซึ่งอาจดูดซึมสารอาหารได้ช้ากว่า ยิ่งไปกว่านั้น เมื่อเปรียบเทียบในปริมาณที่เท่ากัน สารสกัดจากผักและผลไม้แบบเม็ดมีสารพฤกษเคมีเข้มข้นในปริมาณสูงและมีโมเลกุลที่ออกฤทธิ์ทางชีวภาพมากกว่าผักและผลไม้ทั้งผล เนื่องจากสารสกัดเหล่านี้บรรจุในแคปซูลที่ร่างกายสามารถดูดซึมได้ทันที ยกตัวอย่างเช่น ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารประเภทบร็อคโคลี่หนึ่งเม็ด มีสารประกอบจากธรรมชาติ คือ อินโดล-3 คาร์บินอล (I3C) ปริมาณ 80 มิลลิกรัม ซึ่งเทียบเท่ากับการรับประทานบร็อคโคลี่ขนาดใหญ่ปริมาณ 1.5 หัว

อย่างไรก็ตาม สารสกัดจากผักและผลไม้แบบเม็ดมักขาดใยอาหารที่จะพบได้ในเฉพาะอาหารที่ไม่ผ่านการแปรรูป ตัวอย่างของสารสกัดจากผักและผลไม้แบบเม็ดที่นิยมทานกัน ได้แก่ บร็อคโคลี สารสกัดจากเปลือกองุ่น และพิโนจินอล ซึ่งอธิบายไว้ด้านล่าง

สารสกัดจากบร็อคโคลี

ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารจากบร็อคโคลี 99% ประกอบไปด้วยสารตั้งต้นทางเคมีที่เรียกว่า กลูโคราฟานิน (glucoraphanin) แบคทีเรียดีในลำไส้ของเราจะเปลี่ยนกลูโคราฟานินเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่เรียกว่า ซัลโฟราเฟน โดยกลูโคราฟานินเป็นสารต้านอนุมูลอิสระประเภทหนึ่ง ได้แก่ อินโดล-3-คาร์บินอล (indole-3-carbinol หรือ I3C) และ ได-อินดอลมีเธน (Di-indolylmethane หรือ DIM) ซึ่งช่วยในกระบวนการกำจัดสารพิษ โดยสารทั้งสองชนิดนี้จะส่งเสริมการสร้างกลูต้าไธโอนในกระบวนการทางชีวเคมี

กลูต้าไธโอนเป็นสารที่จำเป็นต่อการกำจัดสารพิษในตับให้ออกจากร่างกายและช่วยลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อและการเจ็บป่วยเนื่องจากการสะสมของเสีย นอกจากนี้อินโดล-3-คาร์บินอลยังมีคุณสมบัติต้านมะเร็ง สามารถยับยั้งการเจริญเติบโตและเพิ่มจำนวนของเซลล์มะเร็ง โดยช่วยส่งเสริมการทำงานของยีนต้านมะเร็ง

ภาพที่1 แสดงคุณสมบัติการต้านอนุมูลอิสระของสารประกอบออกาโนซัลเฟอร์ (ซัลโฟราเฟน)

การบริโภคซัลโฟราเฟนสัมพันธ์กับการลดการแสดงออกของยีนมะเร็งเต้านมในสตรีวัยหมดประจำเดือนอีกด้วย

สารสกัดจากเปลือกองุ่น (เรสเวอราทรอล)

เรสเวอราทอลเป็นสารต้านอนุมูลอิสระในกลุ่มโพลีฟีนอลที่มีอยู่ในผลไม้หลายชนิด เช่น แครนเบอร์รี่ หม่อน บลูเบอร์รี่ และขนุน ผลการศึกษาจำนวนมากเผยให้เห็นคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระของเรสเวอราทอลซึ่งมีความสัมพันธ์ในการป้องกันมะเร็ง ต้านการอักเสบ ลดน้ำตาลในเลือด และส่งเสริมการทำงานของหัวใจและหลอดเลือด

สารออกฤทธิ์ทางชีวภาพเหล่านี้จะช่วยกระตุ้นการสร้างโปรตีนต้านมะเร็ง และช่วยยับยั้งการเติบโตและการเพิ่มจำนวนของเซลล์มะเร็ง

ภาพที่2 กลไกของไฟโตเคมิคอลในการป้องกันการเกิดมะเร็ง

สารสกัดพิโนจินอล (Pycnogenol)

พิโนจินอล คือ สารสกัดจากเปลือกสนมาริไทม์ ในประเทศฝรั่งเศส เป็นกลุ่มของฟลาโวนอยด์มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ เช่น ลดอาการอักเสบและอาการหอบหืด

พิโนจินอลได้รับการยืนยันว่าเป็นหนึ่งในสารต้านอนุมูลอิสระที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดในการยั้บยั้งอนุมูลอิสระเช่นเดียวกับยูบิควินอล (โคเอ็นไซม์ Q10) พิโนจินอลมีความเกี่ยวข้องกับเอนไซม์ SOD2 สามารถลดความเครียดจากปฏิกิริยาออกซิเดชันและช่วยให้เซลล์มีอายุยาวนานมากขึ้น พิโนจินอลเป็นสารตั้งต้นของกระบวนการสังเคราะห์ไนตริกออกไซด์ซึ่งเป็นสารที่เกี่ยวข้องกับการขยายตัวของหลอดเลือดจึงเป็นประโยชน์ในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงและโรคเบาหวานอย่างมาก

ผลการศึกษาล่าสุดแสดงให้เห็นว่าพิโนจินอลอาจช่วยลดอาการบาดเจ็บที่สมอง (TBI) และช่วยลดอาการก่อนมีประจำเดือน รวมไปถึงลดภาวะข้อเข่าเสื่อมได้

รูปที่3 ฟลาโวการ์ด (พิโนจินอล) อาจป้องกันปัจจัยเสี่ยง 5 ประการ ที่เกี่ยวข้องกับภาวะโรคหัวใจและหลอดเลือด

บทสรุป

โดยสรุปแล้ว ไม่ว่าคุณจะทานผักและผลไม้ทั้งผลหรือในรูปแบบผลิตภัณฑ์เสริมอาหารในรูปแบบแคปซูล ปริมาณไฟโตเคมิคอลจากสารสกัดในรูปแบบแคปซูลจะมีความเข้มข้นในปริมาณที่สูงกว่าทานผักและผลไม้ทั้งผล และสารสกัดในรูปแบบแคปซูลมีอัตราการดูดซึมรวดเร็วกว่าส่งผลให้ร่างกายสามารถใช้ประโยชน์จากสารอาหารได้ทันที

ในทางตรงข้าม ผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพและนักโภชนาการ ยังคงแนะนำให้รับประทานอาหารที่สมดุล ได้แก่ อาหารหลัก 5 หมู่ควบคู่ไปกับผลิตภัณฑ์เสริมอาหารจากผักและผลไม้ เพื่อส่งเสริมสุขภาพที่ดีที่สุดรอบด้านในแบบของคุณ

เลือกแพ็กเกจวิตามินเฉพาะบุคคลที่คุณสนใจ หรือสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมกับเราได้ทางเพจ facebook หรือ add line @geneus ได้เลยนะคะ

References:

1. Vital, S. Flavogard (Pycnogenol) may protect from five major cardiovascular risk factors.
2. George, B. P., Chandran, R., & Abrahamse, H. (2021). Role of phytochemicals in cancer chemoprevention: insights. Antioxidants, 10(9), 1455.
3. Houghton, C. A. (2019). Sulforaphane: its “coming of age” as a clinically relevant nutraceutical in the prevention and treatment of chronic disease. Oxidative medicine and cellular longevity, 2019.
4. M de Figueiredo, S., S Binda, N., A Nogueira-Machado, J., A Vieira-Filho, S. and B Caligiorne, R., 2015. The antioxidant properties of organosulfur compounds (sulforaphane). Recent Patents on Endocrine, Metabolic & Immune Drug Discovery, 9(1), pp.24-39.
5. Pacific, W., & Hasan, S. A. W. Healthy diet.